{[['
']]}
']]}
Ảnh Hoàng Kim
Người diễn viên
khi bước ra sân khấu với ánh hào quang rực rỡ, thì phía sau có những
người lặng lẽ đẩy bệ phóng cho họ. Một trong số đó là người nhắc tuồng,
người đứng sát bên cánh gà sân khấu. Và nói đến nghề nhắc tuồng, không
thể không nhắc đến cái tên Thanh lùn.Vào nghề do tình cờ
Bước vào sân khấu với nghệ danh Việt Thanh, nhưng mọi người cứ gọi anh là Thanh lùn, vì anh... lùn thật. Cho nên từ năm 1989 khi mới vô đoàn cải lương Hoa Phượng, anh đã chuyên trị vai hài. Cái tướng tá hơi kỳ quặc ấy chỉ có làm hài hoặc quân sĩ thôi, chứ khó mà hy vọng lên hàng kép, dù là kép hạng bốn, hạng năm. Cho đến khi về đoàn Thanh Nga, Minh Tơ cũng thế, anh an phận với những vai rất nhỏ, không mơ làm nên tiếng tăm gì. Nhưng cuộc đời run rủi, anh tình cờ rẽ sang một hướng khác, để rồi từ đó trở thành một cái tên có chỗ đứng đàng hoàng trong sân khấu.
Đó là một ngày đoàn Minh Tơ lúng túng khi người nhắc tuồng đi vắng, nghệ sĩ Bửu Truyện bèn nhờ Thanh "chữa cháy". Anh làm trót lọt, vì thật ra bao nhiêu đêm diễn đã giúp anh gần như thuộc làu tuồng tích, thuộc cả những câu thoại, câu ca của tất cả các vai. Từ đó, anh được giao luôn công việc nhắc tuồng. Rồi năm 1992, khi nghệ sĩ Vũ Linh về hát cho Minh Tơ, quá nhiều sô nên không thể học tuồng thuộc làu như trước, cũng nhờ Thanh hỗ trợ. Và Vũ Linh đã "bắt cóc" luôn vì thấy Thanh quá giỏi, mà cũng vì thương Thanh nghèo khó, tánh tình lại dễ thương, hiền hậu. Thầy trò kéo nhau đi suốt năm này tháng nọ, đi khắp các tỉnh thành, vì đó là thời hoàng kim của Vũ Linh, cũng là thời hoàng kim của video và sân khấu tỉnh. Chỉ cần Vũ Linh xuất hiện là có hàng ngàn fan mua vé, và cát-sê của anh thường là mấy chục triệu. Còn quay video chỉ một tuần là xong một vở, sản xuất không kịp giao hàng. Cho nên Vũ Linh phải "độc quyền" Thanh lùn thôi. Mà thay đổi người nhắc tuồng thì chưa chắc họ đã ăn ý với anh. Người trong nghề hay gọi Thanh là "đệ tử" Vũ Linh là vì thế.
Không chỉ Vũ Linh, nhiều nghệ sĩ nổi tiếng khác cũng tin cậy Thanh, nhờ nhắc tuồng cho mình. Nào Minh Vương, Lệ Thủy, Diệp Lang, Minh Phụng, Minh Cảnh, Thanh Sang, Kim Tử Long, Ngọc Huyền, Trọng Phúc, Linh Tâm, Kim Tiểu Long... đều cộng tác với anh. Đến thế hệ diễn viên sau này như Vũ Luân, Trinh Trinh, Tú Sương... anh cũng từng cộng tác. Rồi đến lượt Hoài Linh, Hương Lan khi có live show cũng nhờ cậy Thanh. Và bây giờ thì anh về hẳn Kịch Sài Gòn, chỉ đi "đánh lẻ" khi có hợp đồng.
Thành danh, yêu nghề
Thật ra trước Thanh có hai bậc lão làng trong nghề nhắc tuồng là Thanh Tuyền và Thành Phương, đều đã qua đời. Đến hai đàn anh Phương Tần, Thanh Phương thì họ có nghề tay trái là thiết kế phim và đài trưởng sân khấu nên cũng lơi dần chuyện nhắc tuồng. Cho nên chỉ còn lại Thanh lùn là người kỳ cựu. Nói kỳ cựu bởi anh từng hát cải lương nên nắm được bài bản, biết câu nào ngắt nhịp ra sao, biết lời thoại phải phân làm sao cho hay chứ đâu phải nói luôn tuồn một mạch, rồi khi tập tuồng anh nhớ rõ lớp nào nhân vật đứng ở đâu, ngồi ở đâu, diễn xuất thế nào để mà ra dấu cho họ... Rồi phải biết ý diễn viên, người nào thuộc tuồng nhiều, hoặc thuộc ít, người nào nắm được khẩu hình, người nào nhấn nhá ra sao, hoặc người nào ngẫu hứng "sáng tác" thêm trên sân khấu để kịp thời ghi vào...
Vở Siêu mẫu si tình có Việt Thanh tham gia nhắc tuồng
Anh nói: "Những câu thoại ngẫu hứng ấy có khi rất hay, mình phải ghi liền cho người ta để lần sau người ta sử dụng lại, bỏ qua thì uổng lắm. Cũng may trời cho tôi một khả năng là thuộc thoại rất nhanh, và phân chữ cũng lẹ. Phân chữ là ngắt câu ra thành từng đoạn 3, 4 hoặc 6 chữ, để khớp với cách nhấn nhá của diễn viên". Lợi thế của anh so với đàn em sau này là ở chỗ anh biết hát cải lương, nên khi chuyển qua nhắc tuồng cho kịch nói thì rất dễ.
Nói vậy chứ nghề nhắc tuồng cũng hao hơi mệt phổi lắm. Bởi nói lớn quá thì khán giả nghe hết, còn nói nhỏ quá thì diễn viên không nghe. Rồi khi trống đờn nổi lên inh ỏi, Thanh phải ráng hét lên thì mới tới tai diễn viên. Cho nên Thanh ít dám đi chơi, hễ xong việc là về nhà để dưỡng sức.
Mấy năm nay Thanh còn tham gia nhắc tuồng cho phim, chẳng hạn Trưởng giả kén rể, Hậu hoa hậu, Chàng ngáo đòi nợ Phật... Một số diễn viên chạy sô liên tục, và với tiến độ quay gấp gáp như vậy, họ khó mà học thuộc thoại cho kịp, thế là cần tới người nhắc tuồng. Mà khổ nỗi, quay phim bây giờ thu tiếng trực tiếp, không khéo tiếng nhắc tuồng lọt vô thì chết! Thành ra Thanh phải nghĩ cách. Anh ra dấu tài tình y như đang nói chuyện với người điếc. Thanh đưa hai tay lên trời, nhăn mặt, đó là diễn viên... kêu trời. Anh đưa tay lên ngực, rồi lên miệng, đó là "Anh yêu em, anh muốn thổ lộ với em...". Thanh còn tạo khẩu hình thật rõ để diễn viên đoán lời, hoặc chuẩn bị một lúc mấy cái bảng, viết chữ đưa lên. Anh lăng xăng chạy suốt trên phim trường, vì diễn viên xoay đủ hướng thì anh cũng phải xoay theo, miễn sao đứng đối diện với họ thì họ mới nhìn thấy tấm bảng, hoặc khẩu hình, hoặc dấu hiệu của anh. Anh cười: "Kim Tử Long và Hoài Linh là hai người nhận biết khẩu hình hay nhất, tôi đỡ mệt. Nhưng làm riết rồi quen, chỉ thấy vui".
Việt Thanh (bìa trái) nhắc tuồng cho Tiểu Bảo Quốc và Hạnh Thúy trên sàn tập vở Duyên hay nợ - Ảnh: Hoàng Kim
Thanh không chỉ thụ động làm theo kịch bản, lắm khi anh còn mạnh dạn góp ý với diễn viên để vở diễn hay hơn. Thí dụ, "Chị ơi, chị thử đảo câu này ra trước, có thể tạo tiếng cười tốt hơn". "Anh diễn lớp này chưa "đã". Anh thử diễn lại xem". Nhiều người tiếp thu ý kiến ấy, có hiệu quả tốt. Anh em nghệ sĩ hầu như rất mến Thanh, không có khoảng cách nào giữa các "ngôi sao" và một người nhắc tuồng vô danh.
Hạnh phúc giản đơn
Thanh có một gia đình ấm cúng, vợ là thợ may, đứa con nhỏ mới 6 tuổi. Hai vợ chồng thu nhập khiêm tốn, ước mơ căn nhà riêng, chạy vạy mãi mới mua được một căn nho nhỏ tận Tân Kỳ -Tân Quý. Nhưng trả góp kiểu này không biết bao giờ mới xong. Đang rầu rầu thì nghệ sĩ Hoài Linh bảo: "Mày tổ chức đêm diễn đi, anh giúp cho trả nợ". Hoài Linh có rất nhiều fan, anh chỉ cần tranh thủ diễn một suất là Thanh sẽ có lãi. Thế là Thanh làm liều, tổ chức diễn lại vở Siêu mẫu si tình tại sân khấu Trống Đồng đêm 21.5 vừa rồi. Trời cũng thương, đêm 20 và 22.5 đều mưa tầm tã, chỉ chừa ra đêm diễn là khô ráo. Tiền lãi ấy bằng thù lao nhắc tuồng mấy chục vở. Thanh mừng quá, nhưng trên hết là cảm động vì cái tình nghệ sĩ.
Hằng đêm anh vẫn thầm lặng đứng sau cánh gà, nhưng lòng anh ấm áp, bởi anh sống được bằng nghề và có được sự yêu mến của đồng nghiệp. Đời vậy là đã đủ!
Hoàng Kim - ThanhNien
No comments :